“Mülksüzleştirenlerin mülksüzleştirilmesi”, Hegel’in adı kötüye çıkmış “olumsuzlamanın olumsuzlaması” ifadesi ile karşılaştırılabilecek kadar lezizbir ifade tarzıdır. Ancak mülksüzleştirenlerin mülksüzleştirilmesi ifadesi ne anlama geliyor ve bugün hala güncelliğini koruyor mu?

Bugün bile, COVID-19 pandemisinin ışığında piyasa güçlerinin hakimiyeti, tıpkı piyasa gibi, modern toplumun merkezi düzenleme ilkesi olarak devam etmektedir. Onlarca yıldan bu yana, fabrikalar daha düşük ücretler ve üretim maliyeti olan yerlere taşındı ve eyaletler sağlık, eğitim ve çevre gibi insan ihtiyaçları için yapılan harcamaları sınırlayan kemer sıkma bütçelerini dayattı.

Özne ve nesne, maddi ve ideal, varlık ve varlık olmayan gibi kavramlar – felsefe, hukuk ve dinden türetilen ontolojik töze dayalı kavramlar – Luhmann’a göre çağdaş toplumu yeterince tanımlayamaz. Teori tamamen yapay bir yapıdır. Autopoiesis tarihsel değildir, temelleri günün birinde atılmamıştır, başlangıç noktası yoktur ve buna ihtiyacı da yoktur.

... ekosistemler, insanların sürekli ve hassas etkileşimler içinde bir arada var olduğu canlı ve hareket halindeki failler olarak kavramsallaştırılmalıdır. Gerekli dönüşümler bir yandan epistemik diğer yandan hukuki, felsefi ve politikti. Pasif nesneler olmayı bırakan insan olmayanlar, sosyal tanımlarımızın dışında bıraktığımız tüm bu şeyleri kapsayacak yeni bir sosyal sözleşme biçimine dahil edilmelidir.