Fransız filozof Michel Foucault’nun son dönem çalışmalarıyla ilgili güncel yaklaşımlara yanıt olarak, onun hümanizmin ‘ahlaki üstünlüğüne’ boyun eğmediğini ve çoğu zaman iddia edildiği gibi liberal hümanist bir özne ortaya koymadığını öne süreceğim.

Antik Yunancada yeryüzünün iki farklı adı vardır ve bunlar birbirine zıt değilse de iki farklı gerçeğe karşılık gelir: ge (veya gaia) ve chthon. Günümüzde yaygın olan bir teorinin aksine, insanlar yalnızca Gaia’da yaşamakla kalmaz, her şeyden önce bazı mitik anlatılarda adı Chthonìe, Ctonia olan bir tanrıça biçimini alan Chthon ile de ilişki içindedirler.

Ama çocuk sahibi olanlar ve çocukları tanıyanlar bilir: çocuklar metanetlidir. Düştüklerinde kalkabilirler, parmaklarını yumruğa dönüştürebilirler. Bazıları özgür bir ülkenin hatlarını çizebilir boya kalemleriyle. Diğerleri duvarları yıkabilir. Bunları yapabilmeleri için yaşamalarını sağlamak bizlerin görevi. Ve belki bundan yıllar sonra, onlar da gökkuşağı çizebilirler.

Bu dünyanın sonunu gelmesine üzülmemeli, tarihin kıyılarında kumlara çizilmiş bir yüz gibi zamanın acımasız dalgaları tarafından silinmekte olaninsani ya da ilahi fikirlere özlem duymamalıyız. Ama aynı kararlılıkla, dilsiz ve yüzsüz çıplak hayatı ve hükümetlerin önerdiği sağlık dinini reddetmeliyiz.