Lapsus Judicii

Jean Luc-Nancy

Çev.: Yusuf Enes Karataş

Yargı, hakkı beyan etme meselesidir…

Bu nedenle, jus [hak] özünde bir özne tarafından somut kılınır ancak bu özne, içinde bir “eylem ve iddia” gücü veya potansiyelinden (her zaman hakla ilişkili olan bir yetenek, irade, arzu, güç, yeti) daha az töz barındıran bir öznedir (Hegel’in dediği gibi, eksilen şey tözdür); kendini mevcudiyetinden (kendi figürü, Gestalt) ziyade figürünü ve kimliğini tanımlayan bu alanın, personanın konturları aracılığıyla gösteren bir öznedir karşımızdaki. Bu (tüzel)kişi, bu şahsiyet, hâlâ hak iddia eden kişidir. Sözcüğün Etrüsk kökenini (başka bir deyişle maske) popüler etimolojisinin üzerine yerleştirilir: maske per-sonat – sesi güçlendirir ve uzaktan duyulmasını sağlar. Hak (öznesi), sesinin gücü (ya da daha doğrusu megafonlu sesi, yapay sesi) ile özgülüğü tesis eden ve çevreleyendir. Bu gücün kendisi yapay ve teatraldir: hak (öznesi), varlığın ve doğanın hiçliği üzerine kurulur ya da ilan edilir…

Yargı ya kurgu bir hükümdür ya da kurgu bir hüküm oluşturur. Hukuk ve vaka ancak birbiri içinde ve aracılığıyla modellenir, biçimlendirilir, şekillendirilir – kurgulanır – ise haktan önce gelir. Bununla birlikte, bu zorunluluğun içerimleri oldukça radikaldir: Hakkın kurulması ya da açımının kendisi kurgulanmalıdır. Yargının bu şekilde ilan edilmesi gerekir: Her yıl, “pretor’un fermanı” hangi hakların ilan edileceğine ilişkin ilkeleri formüle eder. Hak, beyan hakkını alan veya elde eden her kişinin (ihram ve maska dayatması) tahsisi ile kurulumunu tekrarlar. Yargıcın personası ve fermanı aynı hayali jestten uydurulmuştur: Yani ortada a priori bir hak yoktur, hakkın beyan edildiği bir vaka vardır.

İngilizceden çevirdiğimiz metin "What we are reading... Lapsus Judicii" başlığıyla 28 Kasım 2010 tarihinde Critical Legal Thinking sitesinde yayımlanmıştır, metne bağlantı üzerinden erişmeniz mümkündür.