Insanlar ve Yaban Sıçanları

Giorgio Agamben

Çev.: Yusuf Enes Karataş

Yaban sıçanları, Kuzey Avrupa ve Asya’nın tundralarında yaşayan, yaklaşık 15 santimetre uzunluğundaki küçük kemirgenlerdir. Bu kemirgenler, denizlerde toplu bir intiharla sonuçlanan ve görünürde hiçbir sebep olmaksızın birdenbire gerçekleşen toplu göçlere girişme özelliğine sahiptir. Bu davranışın hayvanbilimcilere yaşattığı gizem o kadar müstesnadır ki yetersiz kalan açıklamalar sunmaya çalıştıktan sonra onu görmezden gelmeyi tercih etmişlerdir. Ancak yirminci yüzyılın en berrak zihinlerinden biri olan Primo Levi, bu olgu hakkında bir sorgulamaya girişti ve ikna edici bir yorumu ortaya koydu. Tüm canlıların yaşamaya devam etmek istediği verili olarak kabul ediyoruz: mevzubahis yaban sıçanları olduğundaysa bu irade başarısız olmuş ve onları yaşama iten içgüdü ölüm içgüdüsüne dönüşmüştür.

Bugün benzer bir şeyin, homo sapiens olarak adlandırdığımız başka bir canlı türünün başına geldiğine inanıyorum. Kolektif intihar burada – içgüdünün yerine dili ve endosomatik bir dürtünün yerine vücut dışındaki bir dizi aygıtı koyan bir türe yakışır şekilde – yapmacık ve komplike bir biçimde gerçekleşir ancak sonuç aynı olabilir. İnsanlar hiçbir çağda dinler, mitler, politik inançlar, felsefeler ve her türden ideal biçimine bürünmüş yaşamları için gerekçeler ve mazeretler sunmadan yaşayamamıştır. Bu mazeretler bugün – en azından insanlığın en zengin ve teknolojik kesiminde – yavaş yavaş inişe geçmiş görünüyor ve insanlar belki de ilk kez kendilerini saf biyolojik hayatlarına indirgenmiş olarak buluyorlar ve görünüşe bakılırsa bunu kabul etmekten de acizler. Sadece bu; basit, sıcakkanlı birlikte yaşama gerçeğini benimsemek yerine, yaşamın, hiçbir şekilde ideallerle gerekçelendirilmeden, her an hastalık ve ölümle tehdit edildiği ve cezalandırıldığı amansız bir sağlık terörü kurma ihtiyacı hissettiklerini açıklayabilir. Ve ancak bu; gerekli prosedürlere uymanın mümkün olmaması ve genotoksisite testlerinin ancak Ekim 2022’de sona erecek olmasından ötürü onları üreten endüstrilerin aşıların etkilerini uzun vadede tahmin etmenin mümkün olmadığını açıklamasına rağmen milyonlarca insanın eşi benzeri görülmemiş bir toplu aşıya maruz bırakılmasını açıklayabilir. Birkaç yıl içinde insanların davranışlarının yaban sıçanlarına benzemesi ve böylece insan türünün neslinin tükenmesine doğru yaklaşılması – hiçbir şekilde kesin olmasa da – mümkündür.

İngilizceden çevirdiğimiz metin ‘Humans and Lemmings’ başlığıyla 29 Temmuz 2021 tarihinde Lena Bloch'un Medium sayfasında yayımlanmıştır, metne bağlantı üzerinden erişmeniz mümkündür.